ในป่าใหญ่อันกว้างไพศาล พญาราชสีห์ผู้เป็นเจ้าป่ากำลังนอนหลับพักผ่อนอยู่ใต้ต้นไม้ใหญ่อย่างสบายอารมณ์ ในขณะนั้นเอง ก็ได้มีหนูตัวเล็กๆ ตัวหนึ่งวิ่งซุกซนผ่านมาและได้ไต่ขึ้นไปบนหลังของราชสีห์โดยไม่ได้ตั้งใจ
เนื้อเรื่อง
ราชสีห์เมื่อรู้สึกตัวตื่นขึ้นมาก็รู้สึกโกรธเป็นอย่างยิ่งที่ถูกรบกวนการนอนหลับ มันจึงใช้อุ้งเท้าอันใหญ่โตของมันตะครุบหนูตัวน้อยไว้และเตรียมที่จะขย้ำกินเป็นอาหาร
หนูตัวน้อยเมื่อเห็นว่าตนเองกำลังจะถึงฆาตก็ตกใจกลัวจนตัวสั่นและได้ร้องอ้อนวอนขอชีวิตต่อราชสีห์ว่า “ท่านเจ้าป่าผู้ยิ่งใหญ่ โปรดไว้ชีวิตข้าด้วยเถิด ข้าไม่ได้มีเจตนาจะมารบกวนท่านเลย หากท่านเมตตาปล่อยข้าไปในวันนี้ สักวันหนึ่งข้าอาจจะได้มีโอกาสตอบแทนบุญคุณของท่านก็เป็นได้”
ราชสีห์เมื่อได้ฟังดังนั้นก็หัวเราะเยาะในความไร้เดียงสาของหนู “เจ้าตัวเล็กแค่นี้จะมาตอบแทนบุญคุณอะไรข้าได้ แต่เอาเถอะ วันนี้ข้าอารมณ์ดี ข้าจะปล่อยเจ้าไปก็แล้วกัน” ว่าแล้วราชสีห์ก็ได้ปล่อยหนูไป
หลายวันต่อมา ขณะที่ราชสีห์กำลังเดินหาอาหารอยู่ในป่านั้น มันก็ได้พลาดท่าไปติดบ่วงแร้วของนายพรานเข้า มันพยายามดิ้นรนอย่างสุดกำลังแต่ก็ไม่สามารถที่จะหลุดออกมาได้ มันจึงได้แต่ส่งเสียงร้องคำรามก้องป่าด้วยความสิ้นหวัง
หนูตัวน้อยที่เคยได้รับการไว้ชีวิตจากราชสีห์เมื่อได้ยินเสียงร้องนั้น มันก็จำได้ในทันทีและรีบวิ่งมาดู เมื่อเห็นว่าราชสีห์ผู้มีพระคุณกำลังตกอยู่ในอันตราย มันก็รีบเข้าไปช่วยเหลือในทันที หนูตัวน้อยได้ใช้ฟันอันแหลมคมของมันกัดแทะเชือกบ่วงแร้วทีละเส้นๆ จนในที่สุดเชือกก็ขาดและราชสีห์ก็สามารถหลุดออกมาจากบ่วงแร้วของนายพรานได้สำเร็จ
ราชสีห์รู้สึกซาบซึ้งในบุญคุณของหนูเป็นอย่างยิ่งและได้กล่าวขอบคุณหนูจากใจจริง “ขอบใจเจ้ามากเพื่อนยาก ข้าเคยดูถูกเจ้าไว้ แต่ในวันนี้เจ้าได้พิสูจน์ให้ข้าเห็นแล้วว่าความดีและการช่วยเหลือที่ยิ่งใหญ่นั้น ไม่ได้ขึ้นอยู่กับขนาดของร่างกายเลย”
คติสอนใจ
นิทานชาดก เรื่อง เตมีย์ชาดก (พระเตมีย์ใบ้) นี้สอนให้รู้ว่า “อย่าดูถูกผู้ที่ด้อยกว่า เพราะในยามคับขัน คนที่เรามองว่าเล็กน้อย อาจเป็นผู้ที่มอบความช่วยเหลือที่ยิ่งใหญ่ที่สุดให้กับเราได้”
พุทธภาษิต
“นิมิตฺตํ สาธุรูปานํ กตญฺญูกตเวทิตา” (นิมิตตัง สาธุรูปานัง กะตัญญูกะตะเวทิตา) คำแปล: ความกตัญญูกตเวที เป็นเครื่องหมายของคนดี
