กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ในบ้านหลังใหญ่หลังหนึ่ง มีฝูงหนูจำนวนมากอาศัยอยู่ พวกมันใช้ชีวิตอย่างหวาดระแวงและเป็นทุกข์ในทุกๆ วัน เพราะต้องคอยหลบๆ ซ่อนๆ จากแมวเจ้าเล่ห์ตัวหนึ่งซึ่งเป็นศัตรูตัวฉกาจของพวกมัน แมวตัวนี้มักจะย่องเข้ามาอย่างเงียบเชียบและจับเพื่อนหนูไปกินเป็นอาหารอยู่เสมอ
เนื้อเรื่อง
ด้วยความหวาดกลัวและทนไม่ไหวอีกต่อไป เหล่าหนูจึงได้จัดการประชุมครั้งสำคัญขึ้นเพื่อหาทางแก้ไขปัญหานี้
หนูแต่ละตัวต่างก็เสนอความคิดเห็นของตนเองออกมาอย่างมากมาย แต่ก็ไม่มีแผนการใดที่ดีพอที่จะใช้การได้จริง จนกระทั่งมีหนูหนุ่มตัวหนึ่งลุกขึ้นยืนแล้วเสนอความคิดอันชาญฉลาดขึ้นมาว่า
“สหายทั้งหลาย!” หนูหนุ่มกล่าวด้วยความภาคภูมิใจ “ข้าคิดวิธีที่จะทำให้เรารู้ตัวล่วงหน้าทุกครั้งที่เจ้าแมวตัวร้ายย่างกรายเข้ามาใกล้ได้แล้ว! แผนการของข้านั้นง่ายมาก… พวกเราก็เพียงแค่นำกระพรวนลูกเล็กๆ ไปผูกไว้ที่คอของเจ้าแมวเท่านั้นเอง!”
“เมื่อใดก็ตามที่มันขยับตัว เสียงกระพรวนก็จะดังขึ้น ทำให้พวกเรามีเวลาพอที่จะวิ่งหนีลงรูได้ทันท่วงที!”
เมื่อหนูทุกตัวได้ฟังดังนั้นก็ต่างพากันส่งเสียงโห่ร้องชื่นชมในความฉลาดหลักแหลมของหนูหนุ่มตัวนั้น พวกมันเห็นพ้องต้องกันว่านี่คือแผนการที่ยอดเยี่ยมที่สุดเท่าที่เคยมีมา
แต่ในขณะที่ทุกคนกำลังเฉลิมฉลองให้กับความคิดอันสุดยอดอยู่นั้นเอง ก็ได้มีหนูชราผู้มีประสบการณ์และเงียบขรึมมาตลอดการประชุมได้ลุกขึ้นยืนแล้วเอ่ยถามขึ้นด้วยน้ำเสียงที่เรียบเฉยว่า
“แผนการของเจ้านั้นดีเลิศอย่างไม่มีที่ติเลย… แต่ข้ามีคำถามเพียงข้อเดียวเท่านั้น… แล้วใครจะเป็นผู้อาสานำกระพรวนไปผูกที่คอแมวเล่า?”
คำถามนั้นทำให้หนูทุกตัวในที่ประชุมถึงกับเงียบกริบ พวกมันต่างมองหน้ากันไปมา แต่ก็ไม่มีหนูตัวใดเลยที่กล้าหาญพอที่จะอาสาทำงานที่เสี่ยงอันตรายถึงชีวิตเช่นนั้นได้
คติสอนใจ
นิทานอีสป เรื่อง ลูกกระพรวนกับหนู นี้สอนให้รู้ว่า “การเสนอความคิดหรือแผนการที่ดูดีนั้นเป็นเรื่องง่าย แต่การนำความคิดนั้นไปปฏิบัติให้สำเร็จลุล่วงได้จริงนั้นเป็นเรื่องที่ยากกว่ามาก”
พุทธภาษิต
“มโนปุพฺพงฺคมา ธมฺมา” (มะโนปุพพังคะมา ธัมมา) คำแปล: เรื่องทั้งหลาย มีใจเป็นผู้นำ (หมายถึงความคิดเกิดขึ้นก่อน แต่การกระทำอาจไม่ตามมา)
