นิทานชาดกเรื่องนี้ได้ให้ข้อคิดอันล้ำค่าเกี่ยวกับอานุภาพของคำพูด และความสำคัญของการใช้ถ้อยคำที่สุภาพอ่อนโยนในการสร้างความร่วมมือ
เนื้อเรื่อง
เรื่องราวเล่าถึงพราหมณ์ผู้ยากไร้คนหนึ่งที่เลี้ยงลูกโคชื่อ “นันทิวิสาล” ด้วยความรักและความเอาใจใส่เป็นอย่างยิ่ง เมื่อนันทิวิสาลเติบโตขึ้น มันต้องการตอบแทนความเมตตาของพราหมณ์ มันจึงบอกให้พราหมณ์ไปท้าพนันกับเศรษฐีผู้มั่งคั่งชื่อ “โควินทกะเศรษฐี” ว่านันทิวิสาลสามารถลากเกวียนที่บรรทุกกรวดถึง 100 เล่มได้
ในวันพนัน พราหมณ์ผู้กระตือรือร้นที่จะชนะ ได้ออกคำสั่งให้นันทิวิสาลลากเกวียนด้วยถ้อยคำที่รุนแรง นันทิวิสาลรู้สึกเจ็บปวดกับคำพูดของพราหมณ์ จึงปฏิเสธที่จะขยับ ทำให้พราหมณ์แพ้พนัน
พราหมณ์เสียใจกับการสูญเสีย แต่นันทิวิสาลก็ปลอบใจเขา และแนะนำให้พราหมณ์ท้าพนันอีกครั้ง แต่คราวนี้ให้พูดจาด้วยความสุภาพ พราหมณ์ทำตามคำแนะนำ และเมื่อเขาพูดกับนันทิวิสาลด้วยถ้อยคำที่อ่อนโยน โคอุสุภะก็สามารถลากเกวียนทั้ง 100 เล่มได้อย่างสำเร็จ พราหมณ์ชนะพนันและได้รับเงินจำนวนมาก และนันทิวิสาลก็ได้รับรางวัลจากผู้คนที่ประทับใจเช่นกัน
คติสอนใจ
นิทานเรื่อง “พราหมณ์กับโคอุสุภะ” สอนให้รู้ว่า “คำพูดที่สุภาพอ่อนโยนมีความสำคัญอย่างยิ่ง คำพูดที่รุนแรงมักจะได้รับการต่อต้าน ในขณะที่คำพูดที่ไพเราะสามารถสร้างแรงบันดาลใจให้เกิดความร่วมมือและได้รับความช่วยเหลือจากผู้อื่น”
